Probleme Şartlanmak

Komplike bir cümle ile girdim, hemen basit bir örnekle hafifleteyim havayı. Elektrikler gittiğinde herhangi birinden televizyonu açmasını isteyin, bir çok kişinin televizyona yürüdüğünü hatta açmaya çalıştığını görürsünüz. Bizzat çok hoşuma gider elektrikler gittiğinde böyle yönlendirmeler yapmak. Kişiler elbet elektrik olmadığında televizyonu açamayacaklarını bilirler, peki onları tetikleyen nedir? Televizyonun kapalı olduğu konusunda şartlanan kişi diğer bütün faktörleri kafasından silip, televizyonu açmaya odaklanır ve elektrik gibi bariz unsurlara böylece beyin kendini kapatır.

Geçen gün ofiste şunu yaşadım: Stajyerler bilgisayarın ekran-kasa bağlantı kablosu arıyorlardı, sebebini sorduğumda ise ekranın arkasında kablo olmadığını söylediler. Benden alakasız böyle durumlarla karşılaştığımda derin bir nefes alır, şartlanmadan çıkar ve daha genel düşünmeye çalışırım problem hakkında.

Kablo ekranın arkasında değilse, kasanın arkasında olabilir veya civarlarda gözden kaçan bir yerde olabilir. Diğer durumlarda ise birisi almış veya kayıp olmuştur kablo. Gidip kasanın arkasına baktım ve priz oradaydı. Stajyerler kabloyu ekranda görmeyince kablonun orada olmadığına o kadar şartlanmışlar ki dakikalarca ortalıkta kablo aramışlar. Halbuki kablonun diğer ucuna bakmak kadar kolay bir çözümü var durumun.

Yüzlerce örnek verilebilir bu konuda ve diğer insanların problemlerinde şartlanmadan genel bir bakış açısıyla çözüme ulaşabiliyorum fakat mesela kendi problemlerim olunca şartlandığımı anlamak pek de mümkün olmuyor. Çok eski bir telefon şarj kablom var yırtık pırtık görseniz, telefonu taktım ve ne kadar uğraşsam da şarj edemedim. Hemen dışarı çıkıp yeni bir kablo aldım eve dönünce fark ettim ki eski kablonun diğer ucu prize takılı değilmiş… Eski ve yıpranmış olduğundan dolayı, bozuk olabileceği konusunda o kadar odaklanmışım ki, prizi kontrol etmek gibi basit bir fonksiyon aklımın ucundan geçmemiş.

Sonuç olarak bir sorun ile karşılaştığınızda probleme şartlanmak yerine derin bir nefes alıp durumu analiz etmek ve tek bir probleme odaklanmak yerine daha geniş bir bakış açısıyla yaklaşmanız gerekiyor.